I. KAFLI
Gildissvið, markmið, skilgreiningar og aðgengi.
1. gr.
Gildissvið.
Reglugerð þessi afmarkar heilbrigðisumdæmi landsins.
Reglugerð þessi gildir um hlutverk, starfsemi og þjónustu heilbrigðisstofnana heilbrigðisumdæma, heilsugæslustöðva og sjúkrahúsa á vegum þeirra. Þá gildir reglugerð þessi um hlutverk, starfsemi og þjónustu Landspítala og Sjúkrahússins á Akureyri.
Reglugerð þessi gildir einnig um hlutverk, starfsemi og þjónustu sjálfstætt starfandi heilsugæslustöðva eftir því sem við á.
2. gr.
Markmið.
Markmið með skiptingu landsins í heilbrigðisumdæmi er að leggja grunn að skipulagi heilbrigðisþjónustu í því skyni að efla og bæta þjónustu og tryggja landsmönnum jafnan aðgang að þjónustunni.
Markmið með rekstri heilbrigðisstofnana er að tryggja notendum fullnægjandi heilbrigðisþjónustu á réttu þjónustustigi.
3. gr.
Heilbrigðisumdæmi og heilbrigðisstofnanir.
Landinu skal skipt upp í eftirfarandi heilbrigðisumdæmi, sbr. fylgiskjal 1:
Í heilbrigðisumdæmum landsins starfa eftirfarandi heilbrigðisstofnanir:
4. gr.
Stig heilbrigðisþjónustu.
Fyrsta stigs heilbrigðisþjónusta: Heilsugæsla, heilsuvernd og forvarnir, bráða- og slysamóttaka og önnur heilbrigðisþjónusta á vegum heilsugæslustöðva. Þjónusta og hjúkrun á hjúkrunarheimilum, í hjúkrunar- og dvalarrýmum stofnana og í dagdvöl.
Annars stigs heilbrigðisþjónusta: Heilbrigðisþjónusta sem veitt er á sjúkrahúsum, heilbrigðisstofnunum og starfsstofum heilbrigðisstarfsmanna samkvæmt ákvörðun ráðherra eða samningum sem gerðir eru í samræmi við ákvæði VII. kafla laga um heilbrigðisþjónustu og lög um sjúkratryggingar og önnur þjónusta sem að jafnaði er ekki veitt á heilsugæslustöðvum og fellur ekki undir þriðja stigs heilbrigðisþjónustu.
Þriðja stigs heilbrigðisþjónusta: Heilbrigðisþjónusta sem veitt er á sjúkrahúsi og krefst sérstakrar kunnáttu, háþróaðrar tækni, dýrra og vandmeðfarinna lyfja og aðgengis að gjörgæslu.
5. gr.
Aðgengi.
Heilbrigðisstofnunum ber að tryggja jafnt aðgengi allra notenda heilbrigðisþjónustu að fyrsta, annars og þriðja stigs heilbrigðisþjónustu.
Heilbrigðisstofnanir skulu hafa með sér samráð um aðgengi að heilbrigðisþjónustu. Jafnframt skulu heilbrigðisstofnanir tryggja samráð og eftirfylgni með notendum þjónustunnar þannig að samfella sé í veitingu heilbrigðisþjónustu milli heilbrigðisstofnana.
Heilbrigðisstofnanir skulu meðal annars nýta sér fjarheilbrigðisþjónustu til að tryggja aðgengi landsmanna að þjónustunni.
II. KAFLI
Hlutverk heilbrigðisstofnana.
6. gr.
Hlutverk forstjóra heilbrigðisstofnana.
Forstjóri ber, í samræmi við erindisbréf, ábyrgð á að starfsemi stofnunar sem hann stýrir starfi í samræmi við lög og stjórnvaldsfyrirmæli.
Forstjóri ber ábyrgð á þeirri þjónustu sem veitt er á þeirri heilbrigðisstofnun sem undir hann heyrir.
Forstjóra ber að tryggja að mönnun sé í samræmi við hlutverk heilbrigðisstofnunar.
Forstjóri skal leitast við að efla teymisvinnu og þverfaglegt samstarf milli heilbrigðisstofnana landsins.
7. gr.
Umbótastarf.
Heilbrigðisstofnanir skulu vinna að stöðugum umbótum og framþróun á starfsemi og þjónustu.
Heilbrigðisstofnanir skulu taka þátt í umbótastarfi sem heilbrigðisráðherra á hverjum tíma telur mikilvægt til þess að koma í kring umbótum í heilbrigðiskerfi landsins.
8. gr.
Upplýsingagjöf.
Heilbrigðisstofnanir skulu veita heilbrigðisráðuneyti upplýsingar um starfsemi og þjónustu stofnana þegar eftir því er óskað.
Heilbrigðisstofnanir skulu veita notendum heilbrigðisþjónustu í sínu umdæmi upplýsingar um starfsemi sína, starfsáætlun, gæðavísa, biðtíma og þjónustuframboð og hafa samráð við þá eftir þörfum.
9. gr.
Kennsla heilbrigðisstétta.
Heilbrigðisstofnanir skulu taka að sér kennslu heilbrigðisstétta á grundvelli samninga við háskólasjúkrahús, kennslusjúkrahús og/eða aðrar menntastofnanir.
10. gr.
Vísindarannsóknir.
Heilbrigðisstofnunum er heimilt að stunda eða taka þátt í vísindarannsóknum, meðal annars í samstarfi við aðrar heilbrigðisstofnanir og menntastofnanir í samræmi við lög og reglur þar að lútandi.
11. gr.
Faglegar kröfur.
Heilbrigðisþjónusta skal fullnægja kröfum sem gerðar eru til þjónustunnar samkvæmt lögum um heilbrigðisþjónustu, lögum um landlækni og lýðheilsu, reglugerðum sem settar eru á grundvelli þeirra og samningum sem gerðir eru um þjónustuna.
III. KAFLI
Fagráð heilbrigðisstofnana.
12. gr.
Skipan og verklag fagráða.
Forstjóri heilbrigðisstofnunar skipar fagráð sem í sitja að minnsta kosti einn fulltrúi lækna, einn fulltrúi hjúkrunarfræðinga og einn fulltrúi annarra heilbrigðisstétta sem eru í föstu starfi innan heilbrigðisstofnunarinnar. Forstjórum stærri heilbrigðisstofnana er þó heimilt að skipa allt að sjö fulltrúa í fagráðið og skal við skipunina gæta jafnræðis milli fagstétta starfandi heilbrigðisstarfsmanna innan stofnunarinnar.
Forstjóra ber að leita álits fagráðs um mikilvægar ákvarðanir sem varða heilbrigðisþjónustu og skipulag heilbrigðisstofnunarinnar en er þó ekki bundinn af álitinu.
Fagráð skal kjósa sér formann og annan til vara.
Fagráð skal setja sér starfsreglur sem staðfestar skulu af forstjóra.
Formaður fagráðs skal í samráði við forstjóra boða til upplýsinga- og samráðsfunda eftir því sem þurfa þykir og eigi sjaldnar en fjórum sinnum á ári.
Skipun í fagráð er tímabundin til þriggja ára.
IV. KAFLI
Heilbrigðisumdæmi og heilbrigðisstofnanir.
13. gr.
Heilbrigðisstofnanir í heilbrigðisumdæmum.
Í hverju heilbrigðisumdæmi eins og þau eru afmörkuð í reglugerð þessari skal starfrækt heilbrigðisstofnun eða heilbrigðisstofnanir sem veita fyrsta og annars stigs heilbrigðisþjónustu í umdæminu á heilsugæslustöðvum og/eða sjúkrahúsum, meðal annars á göngu- og dagdeildum.
14. gr.
Forstjóri heilbrigðisstofnunar heilbrigðisumdæmis.
Forstjóri heilbrigðisstofnunar heilbrigðisumdæmis skal hafa forgöngu um þróun og eflingu heilbrigðisþjónustu í umdæminu í samræmi við stefnumörkun ráðherra og samvinnu við aðila sem veita heilbrigðisþjónustu í umdæminu.
Forstjóri skal boða landshlutasamtök sveitarstjórna í umdæmi sínu til samráðs- og upplýsingafunda um starfsemi stofnunar og þróun þjónustunnar eigi sjaldnar en einu sinni á ári. Séu fyrirhugaðar grundvallarbreytingar á staðbundinni þjónustu skal hann jafnframt boða til samráðs- og upplýsingafunda með einstökum sveitarstjórnum.
15. gr.
Samráðsnefnd forstjóra heilbrigðisstofnana.
Forstjórar heilbrigðisstofnana í heilbrigðisumdæmum og forstjórar Landspítalans, Sjúkrahússins á Akureyri og Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins eiga sæti í samráðsnefnd forstjóra heilbrigðisstofnana. Nefndin kýs formann og annan til vara úr sínum hópi. Nefndinni er ætlað að skapa samráðsvettvang þar sem forstjórar heilbrigðisstofnana miðla þekkingu og reynslu og stuðla að sameiginlegri þróun og hagkvæmni í rekstri heilbrigðisþjónustunnar. Ráðherra getur sett samráðsnefnd forstjóra heilbrigðisstofnana nánari starfsreglur.
16. gr.
Þarfagreining og áætlanir.
Heilbrigðisstofnunum heilbrigðisumdæma ber að leggja mat á þörf íbúa heilbrigðisumdæmis fyrir heilbrigðisþjónustu og leggja fram áætlun um hvernig þeim þörfum skuli mætt.
Heilbrigðisstofnanir heilbrigðisumdæma skulu árlega gera starfsáætlun, áætlun um mönnun og mönnunarþörf sem tekur mið af þarfagreiningu skv. 1. mgr.
V. KAFLI
Heilsugæslustöðvar.
17. gr.
Aðgengi að heilsugæslustöð.
Hver einstaklingur skal eiga rétt á þjónustu heilsugæslu í sinni heimabyggð, að jafnaði á þeirri stöð sem er næst heimili hans.
Einstaklingur skal að jafnaði skráður á ákveðna heilsugæslustöð hjá tilteknum heimilislækni og skal heilbrigðisstofnun sem heilsugæslustöð tilheyrir leitast við að tryggja það. Ef ekki reynist unnt að skrá einstakling hjá tilteknum heimilislækni á heilsugæslustöðinni skal þess gætt að hann njóti sambærilegrar þjónustu á stöðinni og aðrir.
Heimilt er að skjóta ákvörðun forstjóra heilbrigðisstofnunar um að synja einstaklingi um skráningu á heilsugæslustöð til ráðherra með kæru. Um málsmeðferð fer samkvæmt stjórnsýslulögum.
Sjúkratryggingar Íslands skulu hafa eftirlit með því að skrár heilsugæslustöðva séu uppfærðar reglulega.
Heilbrigðisstofnanir í hverju heilbrigðisumdæmi skulu hafa með sér samráð um skipulag heilsugæslunnar í umdæminu og aðgengi að henni. Komi upp ágreiningur milli heilbrigðisstofnana um skipulag og aðgengi að heilsugæslu í heilbrigðisumdæmi sker ráðherra úr.
Þrátt fyrir skiptingu landsins í heilbrigðisumdæmi skulu notendur heilbrigðisþjónustu eiga jafnan rétt á að leita til þeirrar heilsugæslustöðvar sem þeir kjósa.
18. gr.
Hlutverk heilsugæslustöðva.
Heilsugæslustöðvar sinna fyrsta stigs heilbrigðisþjónustu og eftir atvikum annars stigs heilbrigðisþjónustu.
Skipulag heilsugæslustöðvar skal miða við að hún sé fyrsti viðkomustaður notenda heilbrigðisþjónustu.
Heilsugæslustöðvar skulu viðhafa teymisvinnu og þverfaglegt samstarf, gagnreynd vinnubrögð og nýta leiðbeiningar frá Þróunarmiðstöð íslenskrar heilsugæslu.
19. gr.
Þjónusta á heilsugæslustöðvum.
Á heilsugæslustöð eða á vegum hennar skal meðal annars veitt eftirfarandi þjónusta:
Á heilsugæslustöð eða á vegum hennar skal veita eftirfarandi heilsuvernd á tilteknum æviskeiðum:
Heilsugæslustöðvar skulu veita aðra heilbrigðisþjónustu, svo sem félagsráðgjöf, iðju- og sjúkraþjálfun, næringarráðgjöf o.fl. í samræmi við ákvörðun ráðherra eða á grundvelli samninga sem gerðir eru á grundvelli laga um heilbrigðisþjónustu.
20. gr.
Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins.
Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins sinnir heilsugæslu í heilbrigðisumdæmi höfuðborgarsvæðisins.
Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins ber ábyrgð á samhæfingu krabbameinsskimana á landsvísu.
Forstjóri Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins er umdæmisstjóri í heilbrigðisumdæmi höfuðborgarsvæðisins.
21. gr.
Þróunarmiðstöð íslenskrar heilsugæslu.
Innan Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins starfar Þróunarmiðstöð íslenskrar heilsugæslu sem leiðir faglega þróun innan heilsugæslu á landsvísu, vinnur að samræmingu verklags og samhæfingar milli fagfólks á heilsugæslustöðvum, gæðaþróun og framförum í heilsugæslu í samráði við heilbrigðisstofnanir sem reka heilsugæslustöðvar og sjálfstætt starfandi heilsugæslustöðvar.
Forstjóri Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins ræður forstöðumann Þróunarmiðstöðvar íslenskrar heilsugæslu.
Heilbrigðisráðherra skipar fagráð sem vinnur að stefnumörkun og tryggir tengsl við aðrar heilbrigðisstofnanir sem reka heilsugæslustöðvar. Í fagráðinu situr einn fulltrúi frá hverri heilbrigðisstofnun sem rekur heilsugæslustöð, einn fulltrúi frá sjálfstætt starfandi heilsugæslustöðvum, einn fulltrúi frá heilbrigðisvísindasviði Háskóla Íslands og einn fulltrúi frá heilbrigðisvísindasviði Háskólans á Akureyri ásamt forstöðumanni Þróunarmiðstöðvar íslenskrar heilsugæslu sem veitir fagráðinu forystu. Fagráðið situr innan Þróunarmiðstöðvar íslenskrar heilsugæslu og ber að skila starfsemisáætlun til Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins til tveggja ára í senn.
VI. KAFLI
Hlutverk, starfsemi og þjónusta Landspítala.
22. gr.
Hlutverk Landspítala.
Hlutverk Landspítala er að:
23. gr.
Þjónusta Landspítala.
Landspítali skal veita annars og þriðja stigs heilbrigðisþjónustu.
Landspítali skal veita nauðsynlega sérfræðiþjónustu, meðal annars samkvæmt samningum við heilbrigðisstofnanir heilbrigðisumdæma og í nánu samstarfi við heilbrigðisstofnanir.
Landspítala ber að þróa öfluga dag- og göngudeildarþjónustu þar sem notendur heilbrigðisþjónustu sem þurfa álit sérfræðings geta komið samkvæmt beiðni læknis á heilsugæslu eða annarra sérfræðinga, óháð því hvort þeir hafa legið inni á spítalanum eða ekki.
Landspítali skal þróa samvinnu við aðrar heilbrigðisstofnanir til að tryggja að notendur fái heilbrigðisþjónustu á réttu þjónustustigi. Landspítali ber ábyrgð á því að skilvirk verkferli séu þróuð í samvinnu við aðra þjónustuaðila.
24. gr.
Samstarf Landspítala og Háskóla Íslands.
Landspítali og Háskóli Íslands skulu gera með sér samning um samstarf sem skal meðal annars kveða á um reglulega samráðsfundi forstjóra Landspítala og háskólarektors. Landspítali og Háskóli Íslands skulu setja verklagsreglur um málefni starfsmanna sem hafa starfsskyldur gagnvart báðum stofnunum. Reglurnar skulu staðfestar af ráðherra og birtar í Stjórnartíðindum.
25. gr.
Aðild Landspítala að rannsóknar- og þróunarfyrirtækjum.
Landspítala er heimilt með samþykki ráðherra að eiga aðild að rannsóknar- og þróunarfyrirtækjum sem eru hlutafélög, sjálfseignarstofnanir eða félög með takmarkaða ábyrgð og stunda framleiðslu og sölu í því skyni að hagnýta og þróa niðurstöður rannsókna sem spítalinn vinnur að hverju sinni. Forstjóri Landspítala fer með eignarhlut spítalans í slíkum fyrirtækjum.
VII. KAFLI
Hlutverk, starfsemi og þjónusta Sjúkrahússins á Akureyri.
26. gr.
Hlutverk Sjúkrahússins á Akureyri.
Hlutverk Sjúkrahússins á Akureyri er að:
27. gr.
Þjónusta Sjúkrahússins á Akureyri.
Sjúkrahúsið á Akureyri skal veita annars stigs heilbrigðisþjónustu og að einhverju leyti þriðja stigs heilbrigðisþjónustu. Sjúkrahúsið á Akureyri og Landspítali skulu hafa með sér samráð um veitingu á þriðja stigs heilbrigðisþjónustu.
Sjúkrahúsið á Akureyri skal veita nauðsynlega sérfræðiþjónustu, meðal annars samkvæmt samningum við heilbrigðisstofnanir heilbrigðisumdæma og í nánu samstarfi við heilbrigðisstofnanir.
Sjúkrahúsið á Akureyri skal þróa öfluga dag- og göngudeildarþjónustu þar sem notendur heilbrigðisþjónustu sem þurfa álit sérfræðings geta komið samkvæmt beiðni heilsugæslulæknis eða annarra sérfræðinga, óháð því hvort þeir hafi legið inni á sjúkrahúsinu eða ekki.
Sjúkrahúsið á Akureyri skal þróa samvinnu við aðrar heilbrigðisstofnanir til að tryggja að notendur fái heilbrigðisþjónustu á réttu þjónustustigi. Sjúkrahúsið á Akureyri ber ábyrgð á því að skilvirk verkferli séu þróuð í samvinnu við aðra þjónustuaðila.
28. gr.
Aðild Sjúkrahússins á Akureyri að rannsóknar- og þróunarfyrirtækjum.
Sjúkrahúsinu á Akureyri er heimilt með samþykki ráðherra að eiga aðild að rannsóknar- og þróunarfyrirtækjum sem eru hlutafélög, sjálfseignarstofnanir eða félög með takmarkaða ábyrgð og stunda framleiðslu og sölu í því skyni að hagnýta og þróa niðurstöður rannsókna sem spítalinn vinnur að hverju sinni. Forstjóri Sjúkrahússins á Akureyri fer með eignarhlut spítalans í slíkum fyrirtækjum.
VIII. KAFLI
Gildistaka.
29. gr.
Gildistaka.
Reglugerð þessi, sem sett er með stoð í 1. mgr. 5. gr., 3. mgr. 6. gr., 2. mgr. 7. gr., 2. mgr. 7. gr. a, 2. mgr. 7. gr. b, 3. mgr. 13. gr. og 38. gr. laga nr. 40/2007, um heilbrigðisþjónustu, með síðari breytingum, öðlast þegar gildi. Við gildistöku reglugerðar þessarar falla úr gildi reglugerðir nr. 787/2007, um heilsugæslustöðvar, með síðari breytingum, og nr. 1084/2014, um heilbrigðisumdæmi, með síðari breytingum.
Heilbrigðisráðuneytinu, 2. nóvember 2020.
Svandís Svavarsdóttir.
Elsa B. Friðfinnsdóttir.
Fylgiskjal.
(sjá PDF-skjal)