442/2015

Reglugerð um raf- og rafeindatækjaúrgang. - Brottfallin

1. gr.

Markmið.

Markmið reglugerðar þessarar er að stuðla að því að komið sé í veg fyrir myndun raf- og rafeindatækjaúrgangs sem og að stuðla að endurnotkun, endurvinnslu eða annars konar endurnýtingu hans. Jafnframt að auka umhverfisvitund allra aðila sem framleiða, selja og nota raf- og rafeindatæki og þeirra sem meðhöndla raf- og rafeindatækjaúrgang.

2. gr.

Gildissvið.

Reglugerðin tekur til raf- og rafeindatækjaúrgangs, sbr. I. viðauka A og B.

Reglugerðin gildir um móttöku, geymslu, söfnun, endurvinnslu og aðra meðhöndlun raf- og rafeindatækjaúrgangs.

3. gr.

Skilgreiningar.

Endurnotkun: Hvers kyns aðgerð þar sem raf- og rafeindatæki eða íhlutir þeirra, sem ekki eru úrgangur, eru notuð í sama tilgangi og þau voru ætluð í upphafi.

Endurnýting: Aðgerð þar sem aðalútkoman er sú að raf- og rafeindatækjaúrgangur verður til gagns þar eð hann kemur í stað annars efniviðar sem hefði annars verið notaður í tilteknum tilgangi, eða hann er útbúinn til þeirrar notkunar, í stöðinni eða úti í hagkerfinu.

Endurvinnsla: Hvers kyns endurnýtingaraðgerð sem felst í því að endurvinna raf- og rafeindatækjaúrgang í vörur, efnivið eða efni, hvort sem er til notkunar í upphaflegum tilgangi eða öðrum tilgangi. Undir þetta fellur þó ekki orkuvinnsla og uppvinnsla sem skilar efni sem á að nota sem eldsneyti eða til fyllingar.

Framleiðandi og innflytjandi: aðili sem, óháð þeirri sölutækni sem er notuð,

1. framleiðir og selur raf- og rafeindatæki undir eigin vörumerki,
2. endurselur raf- og rafeindatæki, undir eigin vörumerki, sem aðrir birgjar framleiða; endursöluaðilinn telst þó ekki vera framleiðandi ef vörumerki framleiðandans er á tækjabúnaðinum eins og kveðið er á um í i. lið, eða
3. flytur raf- og rafeindatæki inn eða út úr landinu í atvinnuskyni.

Förgun: Hvers kyns aðgerð sem er ekki endurnýting, jafnvel þótt aðgerðin hafi að auki í för með sér endurheimt efna eða orku.

Hreinsun: Að fjarlægja spilliefni úr raf- og rafeindatækjaúrgangi.

Meðhöndlun úrgangs: Söfnun, geymsla, böggun, flokkun, flutningur, endurnotkun, endur­nýting, pökkun og förgun úrgangs, þ.m.t. eftirlit með slíkri starfsemi og umsjón með förg­unar­stöðvum eftir að þeim hefur verið lokað.

Móttökustöð: Staður og aðstaða þar sem tekið er við úrgangi til geymslu til lengri eða skemmri tíma, til umhleðslu, flokkunar eða annarrar meðhöndlunar. Þaðan fer úrgangurinn til förgunar eða nýtingar, eða honum er fargað á staðnum. Undir móttökustöð falla förg­unar­staðir.

Raf- og rafeindatæki: Búnaður sem þarf rafstraum eða rafsegulsvið til að geta starfað á réttan hátt og búnaður til að framleiða, flytja og mæla slíkan rafstraum og rafsegulsvið og er hannaður til notkunar við rafspennu sem fer ekki yfir 1000 volt þegar um er að ræða riðstraum og ekki yfir 1500 volt þegar um er að ræða jafnstraum, þ.m.t. allir íhlutir, undireiningar og aukahlutir sem eru hluti af búnaðinum, sbr. I. viðauka A og B.

Raf- og rafeindatækjaúrgangur: Raf- og rafeindatæki sem fleygt er, í heild eða að hluta, þar á meðal íhlutir, undireiningar og aukahlutir.

Söfnunarstöð (gámastöð): Staður og aðstaða þar sem tekið er við úrgangi frá almenningi og/eða smærri fyrirtækjum. Þaðan fer hann til endurnotkunar og endurnýtingar eða er fluttur til móttökustöðva.

4. gr.

Upplýsingaskylda til kaupenda um skil.

Raf- og rafeindatækjaúrgangi skal skila til söfnunarstöðva eða móttökustöðva sem hafa starfsleyfi til að meðhöndla slíkan úrgang.

Framleiðandi og innflytjandi skulu í upplýsingum sem ætlaðar eru til dreifingar til kaupanda upplýsa um hvar sé heimilt að skila raf- og rafeindatækjaúrgangi, að hægt sé að skila raf- og rafeindatækjaúrgangi án greiðslu og að ábyrgst sé að hann verði meðhöndlaður í sam­ræmi við gildandi reglur.

Framleiðandi og innflytjandi skulu merkja raf- og rafeindatæki með merki skv. IV. viðauka. Einnig skulu koma fram leiðbeiningar um þýðingu merkisins, þ.e. að raf- og raf­einda­tækja­úrgangi skuli safna sérstaklega.

5. gr.

Skyldur sveitarfélaga.

Söfnunarstöðvar sem sveitarstjórnir sjá um að starfræktar séu í sveitarfélagi, sbr. 8. gr. laga um meðhöndlun úrgangs, skulu hafa aðstöðu fyrir móttöku á raf- og raf­einda­tækja­úrgangi. Ber söfnunarstöðvum að taka við slíkum úrgangi gjaldfrjálst.

Sveitarfélög skulu veita leiðbeiningar um hvernig beri að flokka raf- og rafeindatækjaúrgang og skila honum til söfnunarstöðva sveitarfélaga og upplýsa um að raf- og raf­einda­tækja­úrgangur megi ekki fara með öðrum úrgangi.

6. gr.

Ábyrgð framleiðenda og innflytjenda.

Framleiðandi og innflytjandi raf- og rafeindatækja bera ábyrgð á þeim raf- og raf­einda­tækjum sem framleidd eru hér á landi eða flutt inn og falla undir I. viðauka A og B. Í ábyrgð framleiðanda og innflytjanda felst að þeir skulu fjármagna og tryggja meðhöndlun raf- og rafeindatækjaúrgangs að frátalinni söfnun til söfnunarstöðvar sveitarfélaga, og fjár­magna upplýsingagjöf samkvæmt ákvæðum 46. gr. laga um meðhöndlun úrgangs sem og rekstur skráningarkerfis skv. 50. gr. sömu laga. Seljandi raf- og rafeindatækja sem seld eru í toll­frjálsri verslun hér á landi og ætluð til innlendra nota ber ábyrgð framleiðanda og inn­flytj­anda samkvæmt reglugerð þessari.

Óheimilt er að setja á markað, selja hér á landi eða taka til eigin nota í atvinnuskyni, raf- og rafeindatæki sem falla undir þessa reglugerð, nema framleiðandi og innflytjandi þeirra greiði úrvinnslugjald, sbr. lög nr. 162/2002, um úrvinnslugjald, með síðari breytingum.

7. gr.

Hlutverk framleiðenda og innflytjenda raf- og rafeindatækja.

Framleiðendur og innflytjendur raf- og rafeindatækja skulu:

1. kosta geymslu raf- og rafeindatækjaúrgangs á söfnunarstöðvum sveitarfélaga,
2. tryggja söfnun og móttöku raf- og rafeindatækjaúrgangs alls staðar á landinu svo sem frá söfnunarstöðvum sveitarfélaga,
3. tryggja að raf- og rafeindatækjaúrgangur sé meðhöndlaður af atvinnurekstri sem hefur gilt starfsleyfi og
4. upplýsa Umhverfisstofnun fyrir 1. apríl ár hvert um heildarmagn raf- og raf­einda­tækja í kílóum sem þeir hafa sett á markað eða tekið til eigin nota fyrir undan­gengið ár óski stofnunin eftir því.

8. gr.

Greiðsla úrvinnslugjalds.

Til að tryggja viðeigandi endurnotkun, endurvinnslu eða annars konar endurnýtingu skulu framleiðendur og innflytjendur raf- og rafeindatækja uppfylla skyldur sínar með greiðslu úrvinnslugjalds.

Úrvinnslugjald skal standa undir kostnaði við geymslu raf- og rafeindatækjaúrgangs á söfnunarstöðvum sveitarfélaga, söfnun og móttöku hans alls staðar á landinu og að hann sé meðhöndlaður af atvinnurekstri sem hefur gilt starfsleyfi.

9. gr.

Meðhöndlun raf- og rafeindatækjaúrgangs.

Allur raf- og rafeindatækjaúrgangur sem er safnað skal meðhöndlaður á viðeigandi hátt í samræmi við gildandi reglur.

Geymsla og meðhöndlun raf- og rafeindatækjaúrgangs skal vera í samræmi við kröfur, sem settar eru fram í II. viðauka og ákvæði starfsleyfis. Hreinsun raf- og rafeindatækjaúrgangs skal framkvæma eins fljótt og mögulegt er.

Fylgja skal að lágmarki þeim kröfum um meðhöndlun raf- og rafeindatækjaúrgangs sem getið er um í III. viðauka áður en raf- eða rafeindatækið er endurunnið eða sent úr landi til endurvinnslu, sbr. 3. mgr. Fjarlægja skal lausa hluti með þeim hætti að tryggt sé að hægt sé að endurnota eða endurnýta þá.

Meðhöndlunin getur einnig átt sér stað erlendis, að því tilskildu að flutningur raf- og rafeindatækjaúrgangsins sé í samræmi við reglugerð um flutning úrgangs milli landa.

Raf- og rafeindatækjaúrgangur sem er fluttur út til annarra landa skal einungis teljast upp­fylla skyldur og markmið 1. og 2. mgr. 10. gr. ef útflytjandinn getur sannað að endur­nýtingin, endurnotkunin og/eða endurvinnslan hafi farið fram við aðstæður sem eru sam­bæri­legar þeim sem krafist er í þessari reglugerð.

10. gr.

Meðhöndlunarmarkmið.

Stefnt skal að því að safna og meðhöndla að lágmarki 6 kg á hvern íbúa af raf- og raf­einda­tækjaúrgangi á ári. Raf- og rafeindatækjaúrgangur skal meðhöndlaður í samræmi við markmið 2. mgr.

Endurvinnslu- og endurnýtingarmarkmið sem ber að ná eru eftirfarandi:

1. að því er varðar raf- og rafeindatækjaúrgang í 1. og 10. flokki í I. viðauka A skal;
   1. endurnýtingarhlutfall vera a.m.k. 80% miðað við meðalþyngd hvers tækis, og
   2. endurnotkun og endurvinnsla íhluta, efniviðar og efna vera a.m.k. 75% miðað við meðalþyngd hvers tækis,
2. að því er varðar raf- og rafeindatækjaúrgang í 3. og 4. flokki í I. viðauka A skal;
   1. endurnýtingarhlutfall vera a.m.k. 75% miðað við meðalþyngd hvers tækis, og
   2. endurnotkun og endurvinnsla íhluta, efniviðar og efna vera a.m.k. 65% miðað við meðalþyngd hvers tækis,
3. að því er varðar raf- og rafeindabúnaðarúrgang í 2., 5., 6., 7. og 9. flokki í I. viðauka A skal;
   1. hlutfall endurnýtingar vera a.m.k. 70% miðað við meðalþyngd hvers tækis, og
   2. endurnotkun og endurvinnsla íhluta, efniviðar og efna vera a.m.k. 50% miðað við meðalþyngd hvers tækis,
4. að því er varðar gasúrhleðslulampa skal endurnýtingar- og endurvinnsluhlutfall íhluta, efniviðar og efna vera 80% af þyngd lampanna.

Úrvinnslusjóður skal sjá til þess að markmiðum 1. og 2. mgr. sé náð, sbr. einnig b. lið 11. gr.

11. gr.

Hlutverk Úrvinnslusjóðs.

Úrvinnslusjóður skal:

1. safna upplýsingum um magn raf- og rafeindatækja sem sett eru á markað, um magn raf- og rafeindatækjaúrgangs sem safnað er og ráðstöfun hans og skila þeim til Umhverfisstofnunar fyrir 1. apríl ár hvert fyrir undangengið ár og
2. ná tölulegum markmiðum um undirbúning fyrir endurnotkun, endurvinnslu, endur­nýtingu, söfnun og förgun raf- og rafeindatækjaúrgangs.

12. gr.

Skráningarkerfi framleiðenda og innflytjenda.

Framleiðanda og innflytjanda raf- og rafeindatækja ber að skrá sig hjá Umhverfisstofnun a.m.k. 15 dögum áður en vara, sem fellur undir lög um úrvinnslugjald, er sett á markað, seld eða tekin til eigin nota hér á landi. Umhverfisstofnun er heimilt að notast við upp­lýsingar frá toll- og skattyfirvöldum um greiðendur úrvinnslugjalds samkvæmt lögum um úrvinnslu­gjald við skráningu framleiðenda og innflytjenda raf- og rafeindatækja í skrán­ingar­kerfi framleiðenda og innflytjenda.

Umhverfisstofnun ber ábyrgð á og heldur skrá með upplýsingum um alla framleiðendur og innflytjendur raf- og rafeindatækja. Við skráningu skal framleiðandi og/eða innflytjandi veita eftirfarandi upplýsingar, eftir því sem við á:

1. Nafn framleiðanda og/eða innflytjanda, aðsetur, kennitölu, símanúmer, tölvu­póstfang og upplýsingar um tengilið.
2. Flokk raf- og rafeindatækja.
3. Tegundarheiti raf- og rafeindatækja.
4. Söluaðferð sem notuð er.
5. Yfirlýsingu um að veittar upplýsingar séu réttar.

Úrvinnslusjóður skal skila inn til Umhverfisstofnunar eftirfarandi gögnum til skráningarkerfis framleiðenda og innflytjenda fyrir 1. apríl ár hvert fyrir árið á undan:

1. Upplýsingum um magn raf- og rafeindatækjaúrgangs sem er safnað, skipt upp eftir flokkum, sbr. I. viðauka A. Einnig upplýsingum um magn raf- og rafeinda­tækja­úrgangs sem er meðhöndlað hér á landi eða erlendis, skipt upp eftir flokkum, sbr. I. viðauka A.
2. Upplýsingum um magn í hverjum flokki sem er endurnýtt annars vegar og magn íhluta, efniviðar og efna sem er endurnotað eða endurunnið hins vegar.
3. Upplýsingum um magn raf- og rafeindatækjaúrgangs sem er endurnotað í heilu lagi flokkað eftir tegund, sbr. I. viðauka A.

13. gr.

Eftirlit með framleiðendum og innflytjendum.

Umhverfisstofnun hefur eftirlit með framleiðendum og innflytjendum raf- og rafeindatækja. Eftirlit Umhverfisstofnunar felst meðal annars í að framleiðendur og innflytjendur raf- og rafeindatækja séu skráðir í skráningarkerfi framleiðenda og innflytjenda.

Umhverfisstofnun er heimilt að óska eftir upplýsingum frá toll- og skattyfirvöldum um heildarmagn, magn í einstökum flokkum, sbr. 51. gr. laga um meðhöndlun úrgangs, og magn frá einstökum framleiðendum og innflytjendum vegna framleiðslu og innflutnings á raf- og rafeindatækjum sem falla undir lög um meðhöndlun úrgangs. Ákvæði 188. gr. tollalaga nr. 88/2005, og 117. gr. laga um tekjuskatt, nr. 90/2003, með síðari breytingum, skulu ekki vera því til fyrirstöðu að starfsmenn toll- og skattyfirvalda veiti Umhverfisstofnun upplýsingar samkvæmt þessari grein.

Til að sannreyna framleiðslu-, innflutning- og sölumagn raf- og rafeindatækja er Umhverfis­stofnun heimilt að óska eftir gögnum um sölu raf- og rafeindatækja úr bókhaldi fram­leið­anda og innflytjanda. Löggiltur endurskoðandi skal staðfesta með undirskrift sinni að gögn og upplýsingar skv. 1. málsl. séu réttar. Skylt er að veita aðgang að umbeðnum gögnum innan 14 daga frá því að þeirra er óskað.

Umhverfisstofnun er bundin þagnarskyldu um atriði er varða framleiðslu- og verslunarleynd. Sama gildir um atriði sem hún fær vitneskju um og leynt skulu fara samkvæmt lögum og eðli máls.

14. gr.

Upplýsingar til þeirra er meðhöndla úrgang.

Framleiðendur og innflytjendur skulu veita upplýsingar um rétta meðhöndlun raf- og raf­einda­tækja­úrgangs til þeirra sem hafa starfsleyfi til að meðhöndla raf- og raf­einda­tækja­úrgang. Slíkar upplýsingar skulu veittar eigi síðar en ári frá því að raf- og rafeinda­tæki var markaðssett.

Framleiðendur og innflytjendur raf- og rafeindatækja skulu koma á framfæri upplýsingum varðandi sundurhlutun tækjanna, t.d. með handbókum eða rafrænum miðlum, til þeirra sem hafa starfsleyfi til að meðhöndla raf- og rafeindatækjaúrgang. Þessar upplýsingar skulu vera tiltækar í síðasta lagi einu ári eftir að raf- og rafeindatæki, eða íhlutir þeirra, eru sett á markað til að tryggja rétta úrvinnslu raf- og rafeindatækjaúrgangs, þ.e. sem ekki skaðar umhverfið. Þessar upplýsingar skulu vera á íslensku, ensku eða norðurlandamáli öðru en finnsku. Í upplýsingunum skal tilgreina öll þau atriði sem eru nauðsynleg til að geta uppfyllt ákvæði reglugerðar þessarar, upplýsingar um mismunandi íhluti og efnivið raf- og raf­einda­tækja og einnig staðsetningu hættulegra efna og efnablandna í slíkum búnaði.

15. gr.

Upplýsingagjöf.

Þeir sem taka á móti eða sjá um meðhöndlun raf- og rafeindatækjaúrgangs og íhluta hans skulu halda skrá yfir magn úrgangsins, í samræmi við flokkun í I. viðauka A, og það hvernig honum er ráðstafað. Halda skal skrá yfir gerð og magn spilliefna og ráðstöfun þeirra. Skrárnar skulu vera aðgengilegar eftirlitsaðila.

16. gr.

Þvingunarúrræði.

Til að knýja á um framkvæmd ráðstöfunar samkvæmt reglugerð þessari er Umhverfis­stofnun heimilt að veita viðkomandi aðila áminningu. Jafnframt skal veita hæfi­legan frest til úrbóta ef þeirra er þörf.

Ef aðili verður ekki við tilmælum um úrbætur innan tiltekins frests er heimilt að ákveða aðila dagsektir þar til úr er bætt. Dagsektir renna til ríkissjóðs og skal hámark þeirra vera 500.000 kr. á dag.

Heimilt er að láta vinna verk á kostnað hins vinnuskylda ef tilmæli um framkvæmd eru van­rækt og skal sá kostnaður þá greiddur til bráðabirgða af Umhverfisstofnun eða heil­brigðis­nefnd þar sem hún fer með eftirlit en innheimtast síðar hjá hlutaðeigandi. Kostnað við verkið sem og dagsektir skv. 2. mgr. má innheimta með fjárnámi.

Leita skal aðstoðar lögreglu ef með þarf við framkvæmd þvingunarúrræða.

Að öðru leyti gildir 66. gr. laga nr. 55/2003, um meðhöndlun úrgangs, um þvingunarúrræði.

17. gr.

Viðurlög.

Brot gegn ákvæðum reglugerðar þessarar varða sektum hvort sem þau eru framin af ásetningi eða stórfelldu gáleysi. Sé um stórfelld eða ítrekuð ásetningsbrot að ræða varða brot á reglugerð þessari fangelsi allt að fjórum árum. Tilraun til brota gegn reglugerðinni varðar refsingu sem fullframið brot, sbr. III. kafla almennra hegningarlaga. Sama gildir um hlutdeild í brotum.

Sektir má ákvarða lögaðila þó að sök verði ekki sönnuð á fyrirsvarsmenn eða starfsmenn hans eða aðra þá einstaklinga sem í þágu hans starfa, enda hafi brotið orðið eða getað orðið til hagsbóta fyrir lögaðilann. Einnig má, með sama skilorði, gera lögaðila sekt ef fyrirsvarsmenn eða starfsmenn hans eða aðrir einstaklingar sem í þágu hans starfa gerast sekir um brot.

18. gr.

Gildistaka.

Reglugerð þessi er sett með stoð í 3. mgr. 50. og 53. gr. laga nr. 55/2003, um meðhöndlun úrgangs.

Reglugerðin er sett til innleiðingar á tilskipun Evrópuþingsins og ráðsins 2002/96/EB frá 27. janúar 2003 um raf- og rafeindabúnaðarúrgang og tilskipun Evrópuþingsins og ráðsins 2003/108/EB frá 8. desember 2003 um breytingu á tilskipun 2002/96/EB um raf- og rafeindabúnaðarúrgang, sem vísað er til í 1. undirmgr. í lið 32fa í XX. viðauka samningsins um Evrópska efnahagssvæðið eins og honum var breytt með ákvörðunum sameiginlegu EES-nefndarinnar nr. 82/2004 og nr. 134/2004.

Jafnframt er reglugerðin sett að höfðu samráði við Samband íslenskra sveitarfélaga og Sam­tök atvinnulífsins, sbr. ákvæði 1. mgr. 53. gr. laga nr. 55/2003, um meðhöndlun úrgangs.

Reglugerðin öðlast þegar gildi. Reglugerð um raf- og rafeindatækjaúrgang, nr. 1104/2008, ásamt síðari breytingum, fellur úr gildi frá sama tíma.

Umhverfis- og auðlindaráðuneytinu, 21. apríl 2015.

Sigrún Magnúsdóttir.

Sigríður Auður Arnardóttir.

VIÐAUKAR
(sjá PDF-skjal)