1244/2019

Reglugerð um ökutækjatryggingar.

I. KAFLI

Skilgreiningar, gildistaka ökutækjatryggingar
og undanþága frá vátryggingaskyldu.

1. gr.

Skilgreiningar.

Aðildarríki: Ríki sem er aðili að samningnum um Evrópska efnahagssvæðið, aðili að stofn­samn­ingi Fríverslunarsamtaka Evrópu eða Færeyjar.

Græna kortið: Alþjóðlegt vátryggingarskírteini útgefið af lögbærum aðila sem staðfestir að ábyrgðar­trygging ökutækis sé í gildi.

2. gr.

Gildistaka.

Ökutækjatrygging tekur gildi þegar félagið eða umboðsmaður þess tekur við vátryggingar­beiðni, nema vátryggingartaki óski þess að hún taki gildi síðar.

3. gr.

Undanþága frá vátryggingaskyldu.

Eftirvagnar og vinnuvélar sem eru skráningarskyld samkvæmt umferðarlögum eru ekki vátrygg­ingarskyld samkvæmt lögum um ökutækjatryggingar.

II. KAFLI

Réttarstaða þriðja manns, endurgreiðsla iðgjalds o.fl.

4. gr.

Réttarstaða þriðja manns.

Vanræksla vátryggingartaka á því að standa við skuldbindingar gagnvart vátryggingafélagi veitir því ekki rétt til að neita greiðslu til þess sem á rétt á skaðabótum. Öll ákvæði í vátrygg­ingar­samningi er takmarka ábyrgð félagsins að þessu leyti eru ógild.

Í samningi vátryggingafélags og vátryggingartaka má áskilja að vátryggingartaki skuli að öllu leyti eða að hluta bera áhættu af tjónsatburðum sem falla undir vátrygginguna, en slík ákvæði hafa engin áhrif á réttarstöðu þriðja manns. Eigin áhætta vátryggingartaka vegna hvers tjónsatburðar skal vera tiltekin fjárhæð, allt að 473.000 króna fyrir vátryggingartaka sem einstakling og allt að 2.367.000 króna fyrir vátryggingartaka með rekstur, ef tjónið nemur þeirri fjárhæð, eða ella að fullu, enda hafi félagið samþykkt skriflega beiðni vátryggingartaka um eigin áhættu. Vátrygg­inga­félagi er heimilt að setja ákvæði þess efnis í iðgjaldagrundvöll, að ef nánar tiltekin skilyrði eru uppfyllt skuli vátryggingar­taki bera eigin áhættu allt að 118.000 króna. Ráðherra getur að fengnum tillögum Fjármála­eftirlitsins breytt fjárhæðum þessum árlega í samræmi við verðlags­breytingar.

Ákvæði 2. mgr. eiga einnig við um lögmælta slysatryggingu ökumanns og vátryggingartaka.

5. gr.

Tjónsvottorð.

Vátryggingafélag skal að beiðni vátryggingartaka gefa út tjónsvottorð vegna lögboðinnar öku­tækja­tryggingar hans.

Í tjónsvottorði skulu vera upplýsingar um skaðabótakröfur vegna tjóns sem varðar vátryggt öku­tæki eða upplýsingar um að ekki sé um slíkar kröfur að ræða. Skal vottorðið taka til fimm ára tíma­bils fyrir útgáfu þess.

Tjónsvottorð skal berast vátryggingartaka innan 15 daga frá beiðni hans.

Nú er vátryggingaratburður hafinn eða yfirvofandi, og er þá óheimilt að gera nýja vátryggingar­samninga eða breyta eldri samningum um ökutæki á þeim stað eða svæði, sem í hættu er.

6. gr.

Endurgreiðsla iðgjalds.

Þegar ökutæki er afskráð eða selt og vátryggt af nýjum eiganda (umráðamanni) skal vátrygg­inga­félag endurgreiða iðgjald í hlutfalli við það sem eftir er af vátryggingartímabilinu.

Hafi ökutækið eigi verið í notkun a.m.k. 30 daga samfleytt skal félagið endurgreiða iðgjaldið hlutfalls­lega fyrir innistöðutímabilið, enda hafi skráningarmerki ökutækis þá verið í vörslu Sam­göngu­­stofu eða þess sem hefur umboð hennar. Ákvæði þetta gildir ekki um dráttarvélar eða torfæru­­tæki.

7. gr.

Ökutæki sem skráð eru til leigu án ökumanns.

Í vátryggingarskilmálum fyrir ökutæki sem skráð eru til leigu án ökumanns, samkvæmt lögum um leigu skráningarskyldra ökutækja, nr. 65/2015, skal vera ákvæði um endurkröfurétt vátrygginga­félags á hendur vátryggingartaka (bílaleigu) vegna allra tjónsatvika, sem verða þegar ökutækið er leigt án ökumanns andstætt ákvæðum nefndra laga, nema leitt sé í ljós að orsakir tjóns eða umfang verði ekki rakið til þess að ökutækið var leigt andstætt sömu lögum.

8. gr.

Erlend ökutæki í notkun hér á landi.

Erlent ökutæki í notkun hér á landi skal hafa lögmælta vátryggingu í því landi þar sem það er skráð.

Erlent ökutæki sem er skráð í aðildarríki, Andorra eða Serbíu telst vátryggt ef tollyfirvöld hafa heimilað tímabundinn tollfrjálsan innflutning þeirra.

Erlent ökutæki sem er skráð utan aðildarríkis telst vátryggt ef græna kortið fylgir ökutækinu eða staðfesting vátryggingafélags með starfsleyfi hér á landi um að ökutækjatrygging sé í gildi og toll­yfirvöld hafa heimilað tímabundinn tollfrjálsan innflutning þeirra.

Eftirlit með því að erlent ökutæki uppfylli skilyrði þessarar greinar skal byggjast á úrtakseftirliti. Slíkt eftirlit skal fara fram við innflutning ökutækisins og eftir að notkun þess er hafin. Ökutæki sem skráð er í aðildarríki skal þó undanþegið eftirliti við komu til landsins.

III. KAFLI

Eftirlit með vátryggingarskyldu og lok lögmæltra ökutækjatrygginga.

9. gr.

Eftirlit með vátryggingarskyldu o.fl.

Við skráningu ökutækis skal færa sönnur á að vátryggingar vegna ökutækisins séu í gildi með staðfestingu frá vátryggingafélagi. Þegar eigendaskipti að ökutæki eru skráð skal ganga úr skugga um að nýr eigandi (umráðamaður) hafi keypt lögmælta vátryggingu fyrir ökutækið. Við almenna skoðun ökutækis svo og þegar afhent eru að nýju skráningarmerki ökutækis sem verið hafa í vörslu Samgöngustofu eða þess sem hefur umboð hennar, skal með sama hætti færa sönnur á að lögmælt vátrygging sé í gildi fyrir ökutækið.

Þegar ökutæki er búið til að draga eftirvagn eða tengitæki skal vátryggingin einnig taka til aksturs með tengt ökutæki.

Þegar keypt er vátrygging hjá öðru vátryggingafélagi en því sem ökutækið hefur til þessa verið vátryggt hjá skal eigandi (umráðamaður) ökutækisins senda Samgöngustofu staðfestingu þessa efnis. Skal staðfestingin hafa borist Samgöngustofu eigi síðar en þann dag sem fyrri vátryggingin fellur úr gildi.

10. gr.

Eigendaskipti.

Þegar eigendaskipti verða að ökutæki gildir hin fyrri vátrygging gagnvart nýjum eiganda (varan­legum umráðamanni) í 14 daga, nema ökutæki hafi áður verið afskráð eða ný vátrygging keypt fyrir það.

11. gr.

Takmarkanir á vátryggingu.

Eigi má vátryggja skráð ökutæki ef vátryggingartaki skuldar iðgjald fyrir eldri vátryggingu á sama ökutæki sem fallið hefur í gjalddaga á síðastliðnum tveimur árum.

Komi í ljós að keypt hefur verið vátrygging fyrir skráð ökutæki andstætt ákvæði 1. mgr. fellur vátryggingin þegar úr gildi. Skal vátryggingafélagið þá strax vara vátryggingartaka við og senda til­kynn­ingu til Samgöngustofu um lok vátryggingar.

12. gr.

Tilkynningar til Samgöngustofu.

Tilkynningar og staðfestingar til Samgöngustofu skal senda rafrænt eða á sérstökum eyðublöðum.

IV. KAFLI

Meðferð skaðabótakrafna.

13. gr.

Rökstutt tilboð um bætur eða rökstutt svar.

Vátryggingafélag eða tjónsuppgjörsfulltrúi þess skal, innan þriggja mánaða eftir að tjónþoli, sem búsettur er í aðildarríki, hefur vegna tjónsatviks í aðildarríki eða öðru ríki sem er aðili að tilhög­un­inni um græna kortið, sett fram kröfu um bætur, gera skriflega rökstutt tilboð um bætur, þegar ekki er ágreiningur um bótaskyldu og tjón hefur verið metið.

Þegar bótaskyldu er hafnað eða ekki hefur verið skorið úr um hana eða ef tjón hefur ekki verið metið að fullu, skal vátryggingafélag eða tjónsuppgjörsfulltrúi þess innan frests skv. 1. mgr. skrif­lega gefa rökstutt svar við þeim atriðum sem tiltekin eru í kröfunni.

Ákvæði 1. og 2. mgr. gilda jafnframt um meðferð bótakrafna hjá Alþjóðlegum bifreiða­trygg­ingum á Íslandi sf. (ABÍ).

14. gr.

Ef tjónþoli sem búsettur er í aðildarríki beinir kröfu sinni, vegna tjóns skv. 13. gr., að vátrygginga­félagi tjónvalds eða tjónsuppgjörsfulltrúa þess í búsetulandi tjónþola, hvílir skyldan, skv. 13. gr. um að gera rökstutt tilboð eða gefa rökstutt svar, á félaginu. Þetta á þó aðeins við, ef félagið hefur starfs­leyfi til að taka að sér ábyrgðartryggingu skv. 1. mgr. 8. gr. laga um ökutækjatryggingar, nr. 30/2019. Ákvæði 1. málsl. á ekki við ef tjónsuppgjörsfulltrúi félagsins hefur innan þriggja mán­aða látið í té rökstutt tilboð eða svar.

V. KAFLI

Tjónsuppgjörsfulltrúar.

15. gr.

Hlutverk tjónsuppgjörsfulltrúa og skilyrði fyrir viðurkenningu á þeim.

Tjónsuppgjörsfulltrúar, sem tilnefndir eru hér á landi til að koma fram fyrir hönd erlendra vátrygg­inga­félaga skv. 4. tölul. 2. mgr. 124. gr. og 4. tölul. 1. mgr. 125. gr. laga um vátrygginga­starfsemi, nr. 100/2016, skulu afgreiða og taka ákvörðun eða semja um skaðabótakröfur tjónþola, sem búsettir eru hér á landi, vegna tjónsatviks í öðru aðildarríki eða í öðru ríki sem er aðili að til­höguninni um græna kortið, enda verði tjónsatvik rakið til ökutækis sem er vátryggt og að öllu jöfnu staðsett í öðru aðildar­ríki.

Skylda skv. 13. gr., um að gera rökstutt tilboð eða gefa rökstutt svar, hvílir ekki á tjóns­uppgjörs­fulltrúa hafi viðkomandi vátryggingafélag uppfyllt þá skyldu innan þriggja mánaða frestsins.

Tjónsuppgjörsfulltrúi skal vera búsettur hér á landi og vera fær um að sinna starfi sínu á íslensku. Honum er heimilt að starfa fyrir fleiri en eitt vátryggingafélag.

VI. KAFLI

Tjónsuppgjörsmiðstöð.
Greiðsluskylda vegna óþekktra eða óvátryggðra ökutækja.

16. gr.

Tjónsuppgjörsmiðstöð.

Alþjóðlegar bifreiðartryggingar á Íslandi sf. (ABÍ) eru tjónsuppgjörsmiðstöð á Íslandi. ABÍ er óheimilt að gegna starfi tjónsuppgjörsfulltrúa fyrir erlent vátryggingafélag.

17. gr.

Skaðabótakröfur.

Tjónþoli, sem er búsettur hér á landi getur beint skaðabótakröfu að ABÍ sem tjónsuppgjörs­miðstöð vegna tjóns skv. 1. mgr. 17. gr. laga um ökutækjatryggingar ef erlent vátryggingafélag tjón­valds eða tjónsuppgjörsfulltrúi þess hér á landi hefur ekki gert rökstutt tilboð eða gefið rökstutt svar innan þriggja mánaða frá því að tjónþoli krafði vátryggingafélagið eða tjónsuppgjörsfulltrúann um bætur skv. 1. og 2. mgr. 13. gr.

Tjónþoli skv. 1. mgr. getur einnig krafið ABÍ sem tjónsuppgjörsmiðstöð um bætur ef vátrygg­ingafélag tjónvalds hefur ekki tilnefnt tjónsuppgjörsfulltrúa á Íslandi. Tjónþoli getur þó ekki haft uppi skaðabótakröfu gagnvart ABÍ skv. 1. málsl., ef hann hefur beint kröfu að vátryggingafélagi tjón­valds og fengið rökstutt svar við henni innan þriggja mánaða.

Tjónþoli getur ekki haft uppi skaðabótakröfu gagnvart ABÍ skv. 1. eða 2. mgr. ef hann hefur höfðað mál gegn vátryggingafélagi tjónvalds.

ABÍ skal taka bótakröfu til afgreiðslu innan tveggja mánaða eftir að hún barst frá tjónþola. ABÍ skal ljúka meðferð kröfunnar ef vátryggingafélag tjónvalds eða tjónsuppgjörsfulltrúi þess gefur tjón­þola rökstutt svar við kröfunni.

Þegar ABÍ móttekur skaðabótakröfu skal það tilkynna vátryggingafélagi tjónvalds eða tjóns­uppgjörs­fulltrúanum hér á landi, tjónsuppgjörsmiðstöðinni í aðildarríki þar sem vátryggingafélagið, sem gaf út vátryggingarskírteinið, hefur staðfestu og tjónvaldi, ef vitað er um hann, að tjónþoli hafi krafið ABÍ um bætur og að ABÍ muni svara kröfunni innan tveggja mánaða frá því hún barst.

18. gr.

Endurgreiðsla, endurkrafa og kröfuhafaskipti.

Tjónsuppgjörsmiðstöð í öðru aðildarríki sem hefur greitt bætur til tjónþola sem búsettur er í því aðildarríki, getur krafist þess að ABÍ endurgreiði bæturnar, ef:

1. vátryggingafélag hér á landi hefur gefið út vátryggingarskírteini fyrir ökutækið sem tjónið hlaust af,
2. ökutækið sem tjónið hlaust af er að jafnaði staðsett hér á landi.

Tjónsuppgjörsmiðstöð í öðru aðildarríki sem hefur greitt bætur til tjónþola búsetts hér á landi getur krafist þess að ABÍ endurgreiði bæturnar, ef:

1. ökutæki er að öllu jöfnu staðsett hér á landi og ekki er vitað um vátryggingafélag þess,
2. ökutæki er óþekkt og tjónsatvikið var hér á landi.
3. ökutæki er að öllu jöfnu staðsett í ríki utan aðildarríkja og það ríki er aðili að tilhöguninni um græna kortið.

ABÍ getur krafist endurgreiðslu frá tjónsuppgjörsmiðstöð í öðru aðildarríki ef skilyrði 1. og 2. mgr. eiga við að breyttu breytanda.

Í samningi tjónsuppgjörsmiðstöðva skulu vera nánari reglur um framkvæmd endurgreiðslna í skiptum ABÍ og tjónsuppgjörsmiðstöðva og ábyrgðaraðila í öðrum aðildarríkjum.

ABÍ öðlast rétt tjónþola á hendur tjónvaldi eða vátryggingafélagi hans að svo miklu leyti sem tjónsuppgjörsmiðstöðin í því aðildarríki, þar sem tjónþoli býr, hefur greitt honum bætur, enda hafi ABÍ endurgreitt tjónsuppgjörsmiðstöðinni bæturnar í samræmi við samning skv. 3. mgr.

VII. KAFLI

Upplýsingamiðstöð. Söfnun og miðlun upplýsinga.

19. gr.

Alþjóðlegar bifreiðatryggingar á Íslandi sf. (ABÍ) er upplýsingamiðstöð hér á landi.

ABÍ sem upplýsingamiðstöð skal safna og miðla upplýsingum um:

1. skráningarmerki ökutækja sem eru að öllu jöfnu staðsett hér á landi,
2. númer vátryggingarskírteina sem taka til ábyrgðar á tjóni af notkun ökutækja, sem eru að öllu jöfnu staðsett hér á landi, og þann dag sem vátryggingarvernd fellur niður ef gildistíma vátryggingarinnar er lokið,
3. þau vátryggingafélög, sem ábyrgðartryggja ökutæki, sem eru að öllu jöfnu staðsett hér á landi, og þá tjónsuppgjörsfulltrúa, sem vátryggingafélög hafa tilnefnt samkvæmt lögum um vátrygg­ingastarfsemi, nr. 100/2016, og sem tilkynnt er um til ABÍ skv. 3. mgr.,
4. ökutæki sem undanþegin eru ábyrgðartryggingarskyldu og hvaða stjórnvald ábyrgist greiðslu bóta fyrir tjón sem hlýst af þeim.

ABÍ skal aðstoða tjónþola, sbr. 20. gr., við að afla þeirra upplýsinga sem taldar eru í 2. mgr.

Upplýsingar samkvæmt a-d-liðum 2. mgr., skal geyma í sjö ár frá afskráningu ökutækis eða lokum vátryggingarsamnings.

ABÍ getur einnig safnað og miðlað öðrum upplýsingum, sem eru nauðsynlegar til afgreiðslu tjóna­máls svo sem upplýsingum um:

1. skráningarmerki ökutækja sem eiga þátt í umferðaróhappi,
2. hvernig vátryggingu ökutækis er háttað,
3. nöfn, heimilisföng og símanúmer þeirra aðila sem eiga þátt í umferðaróhappi,
4. tjónsstað og aðdraganda tjónsatviks samkvæmt lögregluskýrslu eða tjónstilkynningu.

Komi fram sérstök ósk frá tjónþola skv. 20. gr. um upplýsingar sem eru nauðsynlegar til afgreiðslu tjónamáls skal ABÍ aðstoða við útvegun þeirra, eftir atvikum á rafrænu formi.

Vátryggingafélög, sem samkvæmt lögum um vátryggingastarfsemi, nr. 100/2016, hafa starfs­leyfi til rekstrar ábyrgðartrygginga ökutækja, skulu veita upplýsingamiðstöðvum í aðildarríkjum upplýs­ingar um nafn og heimilisfang tjónsuppgjörsfulltrúa sem er tilnefndur samkvæmt sömu lögum.

20. gr.

Upplýsingamiðstöð. Upplýsingar til tjónþola.

Tjónþoli, sem er búsettur hér á landi, á í allt að sjö ár frá tjónsatviki rétt á að fá tafarlaust eftir­taldar upplýsingar hjá ABÍ ef ökutæki tjónvalds er vátryggt og að öllu jöfnu staðsett í aðildarríki og tjónsatvik varð í aðildarríki eða í öðru ríki sem er aðili að tilhöguninni um græna kortið:

1. nafn og heimilisfang vátryggingafélags,
2. númer vátryggingarskírteinis,
3. nafn og heimilisfang tjónsuppgjörsfulltrúans sem vátryggingafélag hefur tilnefnt hér á landi,
4. stjórnvald sem ber ábyrgð á greiðslu bóta ef tjóni er valdið af ökutæki sem er undanþegið vátryggingarskyldu.

Tjónþoli, sem er búsettur í öðru aðildarríki, á einnig, í allt að sjö ár frá tjónsatviki, rétt á að fá tafarlaust upplýsingar þær, sem greinir í 1. mgr., ef tjónsatvikið varð hér á landi og ökutæki tjónvalds er vátryggt og að öllu jöfnu staðsett í öðru aðildarríki.

ABÍ skal hafa samvinnu við upplýsingamiðstöðvar annarra aðildarríkja.

ABÍ skal láta tjónþola í té nafn og heimilisfang eiganda ökutækis eða skráðs umráðamanns, ef tjónþoli hefur lögmæta hagsmuni af því að fá þessar upplýsingar.

ABÍ skal láta tjónþola í té nafn þess stjórnvalds, sem ábyrgist greiðslu bóta vegna tjóns af völdum ökutækja sem undanþegin eru skyldu til ábyrgðartryggingar.

VII. KAFLI

Endurkröfunefnd.

21. gr.

Endurkrafa.

Vátryggingafélag sem greitt hefur bætur vegna tjóns, sem ætla má að hafi verið valdið af ásetningi eða stórkostlegu gáleysi, skal senda gögn málsins til endurkröfunefndar skv. 20. gr. laga um ökutækja­tryggingar. Skal félagið rekja ástæður þess að endurkröfu skuli beitt og gera grein fyrir bótafjárhæðum og öðrum atriðum sem máli skipta.

Endurkröfunefnd skal heimill aðgangur að öllum gögnum sem vátryggingafélag hefur byggt á bótagreiðslur sínar samkvæmt lögmæltum ábyrgðartryggingum. Nefndin getur að eigin frumkvæði tekið mál til meðferðar.

Vinnsla endurkröfunefndar á persónuupplýsingum samkvæmt reglugerð þessari skal uppfylla kröfur laga um persónuvernd og vinnslu persónuupplýsinga, nr. 90/2018.

22. gr.

Málsmeðferð.

Um málsmeðferð fyrir endurkröfunefnd fer eftir ákvæðum stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Nefndin skal eftir því sem kostur er fylgjast með að fyrirmælum sé fylgt, meðal annars að mál verði látið ganga til dómstóla, ef sá sem endurkrafa beinist gegn neitar að greiða endurkröfu eða ekki semst um greiðslu hennar.

23. gr.

Fundir, starfslið og skýrsla.

Nefndin skal halda fundargerðir um fundi nefndarinnar þar sem a.m.k. skal skrá vegna hvers máls númer máls hjá nefndinni, aðila þess, tjónsdag, ástæður þess að endurkröfuheimildar er óskað og niður­stöðu nefndarinnar.

Nefndinni er heimilt með samþykki ráðuneytis að ráða sér starfslið er undirbúi mál fyrir fundi nefndarinnar og annist önnur störf fyrir nefndina á hennar ábyrgð.

Endurkröfunefnd skal fyrir 1. mars ár hvert skila ráðuneytinu skýrslu um störf sín á næstliðnu ári.

24. gr.

Kostnaður.

Kostnaður vegna starfa endurkröfunefndar greiðist úr ríkissjóði. Vátryggingafélögin skulu endur­greiða þann kostnað samkvæmt ákvörðun ráðuneytis í hlutfalli við fjölda mála, sem félögin leggja fyrir nefndina.

VIII. KAFLI

Gildistaka.

25. gr.

Reglugerð þessi, sem sett er með stoð í 25. gr. laga um ökutækjatryggingar, öðlast gildi 1. janúar 2020 og á við um tjónsatvik sem verða eftir gildistöku reglugerðarinnar.

Við gildistöku fellur úr gildi reglugerð um lögmæltar ökutækjatryggingar nr. 424/2008.

Fjármála- og efnahagsráðuneytinu, 19. desember 2019.

F. h. r.

Guðrún Þorleifsdóttir.